Laat jouw klas kennismaken met de bijzondere wereld van Oeteldonk, waar traditie, spel en feest samenkomen! Het protocol vormt de kern van dit unieke carnavalsfeest en zorgt ervoor dat iedereen – van de hooggeplaatste personages tot de ondersteunende rollen – een onmisbare bijdrage levert aan het levendige schouwspel.
In Oeteldonk is het Jeugdprotocol een speelse en toegankelijke weerspiegeling van het “grote” protocol. Dit maakt het voor kinderen niet alleen leuk, maar ook leerzaam om te ontdekken welke rollen, tradities en symbolen dit feest zo speciaal maken. Op onze pagina vind je een uitgebreide uitleg van de rolverdeling, handige tips om de personages te herkennen en een overzicht van de verschillen tussen het grote en het jeugdprotocol.
Om de les nog leuker te maken, hebben we ondersteunende materialen ontwikkeld, zoals:
- Een leuk animatiefilmpje We hebben een vrolijk animatiefilmpje gemaakt. Dit filmpje brengt de traditionele zondag van het carnaval in Oeteldonk op een luchtige en toegankelijke manier tot leven. Perfect om samen met je klas te bekijken en om in de Oeteldonkse sfeer te komen!
- Speelse lesplannen, waaronder een interactieve variant geïnspireerd op het spel “Wie ben ik”. Kinderen leren op deze manier de verschillende personages van het Jeugdprotocol herkennen aan de hand van kenmerken en kleding.
Deze lessen zijn ontworpen om de magie van Oeteldonk niet alleen uit te leggen, maar ook echt te laten beleven. Klik op de knoppen hieronder om meer te ontdekken en breng de Oeteldonkse feestvreugde naar jouw klaslokaal! 🎭🎉
Het protocol
Oeteldonk is meer dan alleen feest en gezelligheid; het is een wereld vol tradities en symboliek. Centraal in deze tradities staat het protocol, dat op unieke wijze de structuur en betekenis van het Oeteldonkse carnaval vormgeeft. Maar wat houdt dat protocol precies in? Wie zijn de belangrijke personages? En hoe zit het met de verschillen tussen het “grote” protocol en het jeugdprotocol?
We starten samen in de fascinerende wereld van het “groot” protocol. Het jeugdprotocol biedt hierbij een speelse spiegel van het grote geheel, waardoor het voor kinderen makkelijker te begrijpen en te beleven is. Op deze pagina vind je een overzicht van de rolverdeling, handige tips om de personages te herkennen.
Ga mee op ontdekkingstocht door het protocol en laat je inspireren door de rijke geschiedenis en tradities van Oeteldonk. 🎭
Het Hof
De Prins:
Officiele Titulatuur:
Prins Amadeiro Ricosto di Carnavallo, Ridder van het Reksam, Heer en Meester van Oeteldonk en deszelfs omliggende watervrije moerassen en zandwoestijnen enz., enz…
Deze titel aangevuld met achter het woord Amadeiro het volgnummer als zoveelste telg van de dynastie.
Aanspreektitel: Koninklijke Hoogheid
Kleding:
Rokkostuum bij volgende gelegenheden, t.w.: bij de festiviteiten rond XI-XI, bij zijn intocht, ontvangst op het stadhuis, tijdens zijn troonrede, het onthullen van Knillis en tijdens het “auwe vellendiner”.
Bij het rokkostuum hoort een steek met witte veren, een blauwe prinsensjerp en het zogenaamde prinsenkruis. De sjerp te dragen van linksboven naar rechtsonder.
Bourgondisch kostuum bij de optocht en de daarop volgende bezoeken aan zijn onderdanen op maandag en dinsdag en bij de begravenis van Knillis.
Bij beide kostuums horen witte handschoenen.
Het functioneren:
De Prins staat boven alle partijen en dient zich als zodanig op te stellen. Hij spreekt en schrijft Algemeen Beschaafd Nederlands en drukt zich uit in de “Pluraris Majestatis”. Buiten de normale historisch gegroeide carnavalsperiode kan en mag Z.K.H. niet functioneren, tenzij voor zeer exceptionele gebeurtenissen i.o.m. de Minister van Protocol.
De Adjudant:
Officiele titulatuur: Adjudant van Z.K.H. Prins Amadeiro etc., etc…
Aanspreektitel: Mijnheer de Adjudant
Kleding:
Als bij Z.K.H. met uitzondering van de sjerp en het prinsenkruis. Zijn sjerp heeft de kleuren rood-wit-geel en wordt gedragen als door Z.K.H.
Het Functioneren:
Hij bevindt zich steeds aan de zijde van Z.K.H. en draagt zorg voor het wel en wee van de prins in de meest uitgebreide zin des woords. Een en ander in overleg met de korporaal van ut gevollug en Driek Pakaon. Hij is verantwoordelijk voor het in acht nemen van alle egards tegenover Z.K.H. Hij kan nimmer zonder de prins optreden.
Algemeen:
Prins en Adjudant kunnen zich buiten het progamma onder het volk begeven maar dan wel incognito, d.w.z. boerenkiel. Ook dan dienen zij zich overeenkomstig hun waardigheid te gedragen.
Het Gevolg:
De Prins wordt naast zijn Adjudant begeleid door Het Gevolg. Het Gevolg draagt zorg voor het wel en wee van de Prins en ondersteunen hem tijdens zijn bezoek aan Oeteldonk. Het gezelschap bestaat uit 10 generaals onder leiding van één korporaal. Oftewel: het feest van de omgekeerde wereld speelt ook hier een belangrijke rol.
Kleding:
Het Gevolg draagt een tuniek van soldateske en operette-achtige allure, met bijbehorende hoofdbedekking, een witte coltrui, zwarte broek en zwarte schoenen. Op de mouw van de tuniek staat een letter ‘A’ op rood fond. De Korporaal heeft een speciaal lederen schild met daarop ‘Korporaal’ en een jachthoorn. Buiten dienst zijn de leden gekleed in een karakteristieke bordeaux-rode boerenkiel
Het Functioneren:
Het Gevolg vormt samen met Driek Pakaon en de Minister van Protocol een beschermende haag rondom de Prins en zijn Adjudant.
Algemeen:
De leden van Het Gevolg zijn tegenwoordig afkomstig van het dispuut ‘Oeteldonk’ in Delft
Prinselijke Ruiterij:
Een goed vorst beschikt over zijn eigen ruiterij. De Prins beschikt over maar liefst twee ruiterijen: de Biezenpèrdjes en Stokpèrdjes. Deze ere escorte wordt direct na aankomst van de Prins geïnspecteerd, waarna ze de Prins voorgaan in de Intocht en de Grote Optocht.
De Biezenpèrdjes
De Biezenpèrdjes bestaan uit 12 ruiters. Deze ruiterij wordt geleid door de Opperhofstalmeester. Hij is verantwoordelijk voor de biezenpaarden en schabrakken.
De Stokpèrdjes
De Stokpèrdjes (de ‘veulens’) bestaan uit 12 ruiters. Deze ruiterij wordt geleid door de Opperstokstalmeester. Hij is verantwoordelijk voor de stokpaarden en de kleding van de ruiters.
Hofkapel de Kikvorschen:
Kleding:
De kleding van De Kikvorschen is een afgeleide van het deftige boerenkostuum van rond 1900. Naast echte instrumenten beschikken De Kikvorschen ook ver houten blaasinstrumenten met mirlitons.
Het Functioneren:
Hofkapel De Kikvorschen begeleiden de Prins muzikaal tijdens zijn bezoek aan Oeteldonk. Op alle officiële gelegenheden blaast deze Hofkapel van de Dynastie hun vrolijke deuntje mee. Naast de houten blaasinstrumenten met mirlitons en de echte instrumenten beschikken De Kikvorschen ook over een folkloristische dansgroep.
Algemeen:
Deze komische fanfare werd in 1930 door Prins Amadeiro XVI officieel verheven tot prinselijke hofkapel der Amadeiro’s. De Hofkapel bestaat uit maximaal 28 muzikanten, precies het aantal borreltjes dat uit één fles geschonken kan worden, gedirigeerd door de Hofdirigent.
Ut Durp
Burgervaojer van Oeteldonk:
Officiele titulatuur: Burgervaojer Vaan Oeteldonk
Naam: Peer Van Den Muggenheuvel to den Bobberd
Aanspreektitel: Peer c.q. Burgervaojer
Kleding:
Officieel burgemeesters-(gala)-kostuum bestaande uit zwarte pantalon met zilveren bies en slipjas met zilveren borduursel op de kraag en de manchetten. Steek met witte veren en roset, cape en witte handschoenen.
Het Functioneren:
Zijn eerste is burgermeester van Oeteldonk te zijn. Ten Stadhuize neemt hij voor drie dagen de sleutels van de stad en de verantwoordelijkheid van de Bossche burgemeester over. Hij is de gastheer van de Prins, Adjudant en Gevollug. Middels zijn “aonspraok” houdt hij de Prins op de hoogte van het wel en wee in Oeteldonk gedurende het afgelopen jaar. Er wordt van hem verwacht dat hij zich onder het volk begeeft en met hen de feestvreugde deelt. Hij bedient zich van de Oetedonkse taal. Peer en zijn Assessor kunnen eventueel buiten de carnavalsdagen optreden bij zuiver Oeteldonkse aangelegenheden in de daarvoor voorgeschreven kleding en uitsluitend via overleg met de Minister van Protocol.
Algemeen:
Oh ja … Oeteldonkers hebben het vaak over ‘de Peer’, ‘d’n Peer’ of liefkozend ‘onze Peer’. Dit is niet correct. De juiste benoeming is ‘De Burgervaojer’ of ‘Peer’.
Assessor:
Titel: Assessor
Naam: Kees Minkels
Aanspreektitel: Assessor c.q. Kees
Kleding:
Meijerijsch boerenpak bestaande uit zwarte broek, zwarte rechte jas met overslag, “zondags”-frontje, verlaagde bolhoed met rood-wit-gele lint (rood bovenop), Amadeiro-das met horizontale kleuren en gouden “A” in rood fond.
Het Functioneren:
Hij bevindt zich steeds aan de zijde van de peer en draagt zorg voor het wel en wee van de peer in de meest uitgebreide zin des woords een en ander in overleg met Driek Pakaon c.q. de P.P. van de raad van XI die daartoe is aangewezen. Hij is mede verantwoordelijk voor het goed functioneren van de peer en zorgt dat tegenover de Burgervaojer alle egards in acht worden genomen. Bij ontstentenis van de peer kan hij in overleg met de minister van protocol zelfstandig optreden en de Peer waarnemen.
Algemeen:
Peer en Assessor zijn steeds in functie gedurende het Oeteldonkse carnaval.
De GeminteRaod:
De GeminteRaod bestaat sinds 1999 en begeleidt de Burgervaojer en de Assessor. Dit bonte, Oeteldonkse gezelschap bestaat uit 11 heren. Het hele jaar door moeten ze zich druk maken over de zakelijke beslommeringen in ons durp, maar tijdens carnaval laten ze alle riemen los. Ze zijn dan vooral druk met het ‘feest der feesten’.
Kleding:
De GeminteRaod draagt een boerensjiek, driedelig kostuum met een lange grijze jas met gilet, een das en een krijtstrepen pantalon. Bij dit kostuum dragen ze een grijze halfhoge hoed met rood-wit-geel lint en in goudband gezette tekst ‘GeminteRaod’ met gouden knoop, een rood-wit-geel zakdoek met het wapen van Oeteldonk, een zilveren blinkende Raodspeld en een gebreide rood-wit-gele das.
Buiten dienst zijn de leden gekleed in een boerenkiel.
Het Functioneren:
De GeminteRaod bestaat uit elf leden en is een persiflage op de Bossche gemeenteraad. Zij spelen een belangrijke rol in het begeleiden en beschermen van de Burgervaojer en Assessor. Voorafgaand aan het carnaval, vaardigen zij 11 verorderingen uit, die bijdragen aan de feestvreugde van alle Oeteldonkers. Wanneer de GeminteRaod genoemd wordt, maken ze altijd een hoop ‘herrie’.
Driek Pakaon:
Titel: Driek Pakaon:
Naam: Driek Pakaon
Aanspreektitel: Driek of Driek Pakaon
Kleding:
Donker blauwe pantalon met rode bies, donker blauw jasje met koperen knopen, rode epauletten en rode boord met daaronder witte puntboord (zgn. vadermoordenaar). Donker blauwe kleppet waarom rode band met het woord Oeteldonk.
Het Functioneren:
Zijn eerste taak is altijd geweest “de vrullie van de sjees te houwe”. In de loop der tijden is dat uitgegroeid tot het zorgdragen voor de Prins en de Peer in goed overleg met de Korporaal en de Assessor.
Vendrig:
Aanspreektitel: Daantje Woenders
Kleding: Boerenkiel met pet. Speciaal schild met opschrift “vendrig” draagriem voor het Oeteldonks vaandel.
Het Fuctioneren:
Zij treedt op bij de intocht, stadhuis, Open Hof, Onthulling van Knillis, Optocht en daar waar de minister van Protocol haar aanwezigheid gewenst acht.
Algemeen:
Zij draagt de verantwoordelijkheid voor het vaandel en zorgt dat dit waardig gepresenteerd wordt.
Hendrien:
Mejuffrouw Hendrien is de huishoudster van Peer. Logisch. Onze burgervaojer is een drukbezet man. Hendrien houdt zijn handen vrij en zorgt voor zijn verblijf op de Mugheuvel. Van het ‘voejere van de kiepe’, het spreiden van zijn bed, het stoppen van zijn sokken en de zorg voor een gezonde en voedzame maaltijd, vaak bestaande uit ‘boerengroen’.
Kleding:
Hendrien draag deftige, zwarte boerenvrouwenkleding, met een wit-kanten Meierijse poffer. In haar hand of aan haar arm draagt ze een zwartleren handtasje of een ‘krommen errum’ (een rieten mand).
Functioneren:
Eens in de vier jaar (ieder schrikkeljaar) mag ze met Peer ‘op sjouw’ tijdens carnavalszondag en pronkt ze aan de arm van Peer. Hendrien is niet op haar mondje gevallen. Haar aanwezigheid gaat dus gepaard met veel bombarie. Tijdens carnaval doet Hendrien een boekje open over het reilen en zeilen in Huize Peer
Algemeen:
Hendrien verzorgt haar handjes goed met uierzalf.
Het Jeugdprotocol van het Oliebollenfantenrijk
Inleiding:
Het jeugdministerie behoort een afspiegeling te zijn van het “grote” protocol. Het is een bont gezelschap met allemaal 11-jarige jongens en meisjes. Dit protocol wordt elk jaar opnieuw verkozen. Dit in tegenstelling tot het “grote” protocol.
De Jeugdprinsengroep bestaat uit de Hoogwaardigheidsbekleders: de Jeugdprins, Keesje, Peerke, Driekske, aangevuld met het Gevolg, de Geminteraod, de Vaendeldraoger en de Ruiterij. Binnen de Jeugd Ruiterij kennen we alleen de stokpèrdjes.
De rol die binnen het “grote” protocol niet bekend is, is de rol van het Elfje. Bij officiële gelegenheden zingt Elfje de Jeugdprins toe, in de buurt staat dan altijd de Vaendeldraoger Daantje Woenders.
Tijdens het schrikkeljaar zal ook de rol van Hendrien in het jeugdprotocol vertegenwoordigd worden.
Het Jeugdprotocol van het Olliebollenfantenrijk heeft ook een eigen Hofkapel. Hofkapel de Koekerellen.
De Koekerellen bestaan uit kinderen in de leeftijd van 10 tot 16 jaar. Allemaal spelen zij een muziekinstrument. Gemiddeld bestaan de Koekerellen uit 40 leden. Soms zijn dit er meer, soms zijn dit er minder. Allemaal zijn ze in ieder geval dolenthousiast. De muziek van de Koekerellen bestaat uit Oeteldonkse carnavalsnummers en vooral ook makkelijk in het gehoorliggende melodieën. Daarnaast houden de Koekerellen er wel van om de muziek wat sneller dan menig (volwassen) carnavalsclub te spelen. Up-tempo dus!!
Het Hof
Het Hof van de jeugdprinsengroep vormt het hart van de carnavalsfestiviteiten en wordt gevormd door een kleurrijke groep hoogwaardigheidsbekleders, de Jeugdprinsen zijn Adjudant) aangevuld met het Gevollug, de Vaondeldraoger (Daantje Woenders), het Elfje en de Ruiterij. En natuurlijk mag de hofkapel ook niet ontbreken. Dit zijn de Koekerellen
De Jeugdprins:
De verkiezing van de eerste ‘officiële’ jeugdprins vond plaats op 21 oktober 1961. Een kleine maand later, op 18 november om precies te zijn, maakte hij zijn opwachting in Oeteldonk tijdens de receptie ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan van Oeteldonk.
De jeugdprinsen onderscheiden zich in velerlei opzichten van die uit de dynastie van de Amadeiro’s. De jeugdige Hoogheden regeren slechts één jaar, zij zijn tijdens carnaval 11 jaar, en dragen dan hun eigen voornaam. De titulatuur die de jeugdprins meedraagt is: Ridder van het Oliebollenfantenrijk, Heer en Meester van de Vaste Stal en omliggende Bossche Broeken en Luiers enz. enz.
De Adjudant
Het Gevolg
De Jeugdprinselijke Ruiterij
Het 11-je
De Vaendeldraoger
Hofkapel de Koekerellen
Ut Durp
Daarnaast wordt het durp met trots vertegenwoordigd door Peerke, Assessor Keesje en Driekske Pakaon, de veldwachter, en soms de Geminteraod. Elke vier jaar, in een schrikkeljaar, wordt Hendrieneke gekozen. Op zaterdag staat zij traditioneel aan de zijde van Peerke, als een belangrijk symbool van de festiviteiten.
Peerke
Keesje
Driekske
De GeminteRaod
Hendrieneke
Dit jaar is geen schrikkeljaar
11 x carnaval in klas!
Lesidee 1: Het protocol
Stap samen met jullie leerlingen in de bruisende wereld van Oeteldonk met onze spannende en interactieve les! Wij hebben een creatieve en energieke activiteit bedacht die niet alleen aansluit op het kerndoel bewegingsonderwijs, maar ook de kerndoelen Oriëntatie op jezelf en de wereld verrijkt.
Tijdens deze energizer nemen de leerlingen deel aan een opwindend spel, waarbij de spelleider een mysterieuze rol uit het Oeteldonkse spel in gedachten heeft. Het “Wie ben ik” spel wordt ingezet om de creativiteit en de onderlinge interactie te bevorderen. Alle leerlingen worden uitgedaagd om vragen te stellen en te raden wie de geheime rol van de spelleider is.
De basis-set van het spel bestaat uit de leden van het protocol, maar voor een extra dosis plezier en variatie hebben we ook een uitbreidingsset met de kleurrijke typetjes uit de RietKiet toegevoegd. Laat de verbeelding van de leerlingen de vrije loop en ontdek samen de diverse personages die het Oeteldonkse spel zo uniek maken.
Druk op onderstaande knop om meer te ontdekken over deze inspirerende les. Betrek je leerlingen bij dit actieve avontuur en breng de levendige sfeer van Oeteldonk naar jullie klaslokaal!
Lesidee 2: De Protocolquiz
Welkom bij de Oeteldonkse Protocol Quiz! Vandaag gaan we op een leuke en educatieve reis door de iconen van Oeteldonk. Alle credits voor deze les gaan naar meester Thomas van Berg van Kindcentrum De Ontdekking en Marjon Zijlstra, die de figuren uit het protocol zo mooi heeft getekend.
Doel van de Quiz:
Het doel van deze quiz is om de namen van 11 Oeteldonkse iconen te vinden en de onderstaande zin compleet te maken door de ontbrekende woorden in te vullen.
Hoe speel je de Quiz?
Je kunt deze quiz klassikaal spelen, in groepjes of individueel. Voor een extra uitdaging kun je ook een tijdslimiet instellen om te zien wie het snelst de juiste antwoorden kan vinden.
Instructies:
1. Bekijk de download met alle iconische Oeteldonkers samen met de klas.
2. Vul vervolgens de ontbrekende namen in op het quizformulier.
3. Probeer de onderstaande zin compleet te maken door de juiste woorden in te vullen.
4. Vergelijk jouw antwoorden met de antwoorden op het antwoordblad.
Tijd voor Actie:
Neem de tijd om alle iconische Oeteldonkers door te nemen en laat de leerlingen vervolgens de quiz invullen. Zorg ervoor dat ze plezier hebben terwijl ze leren over de prachtige tradities van Oeteldonk!
Veel plezier en succes met de quiz!
We hebben natuurlijk nog meer lesplannen ontwikkeld over dit onderwerp. We ontwikkelen de lesplannen aan de hand van de, door het Nederlands ministerie van Onderwijs, vastgestelde streefdoelen voor het basisonderwijs.
Met deze lesplannen kunnen de kinderen kennismaken met het protocol en de rolverdeling in het spel van Oeteldonk.
Kijk ook eens bij het leerlingenmateriaal voor eventuele uitbreiding van je lesmogelijkheden en extra inspiratie
Wij wensen je veel lesplezier toe!