Overal ter wereld waar carnaval wordt gevierd verkleden de mensen zich. Het kan gaan om heel dure kleding, zoals in Venetië, maar ook in Duitsland kunnen ze er wat van: de mannen in deftige pakken en de dames in lange jurken.
In Oeteldonk doen we daar niet aan.
Oeteldonkers herken je meteen. Aan de blauwe boerenkiel boordevol emblemen, de rode boerenzakdoek, de witte wanten, de boerenpet en de handgebreide sjaal, rood-wit-gele das. Aldus de officiële Oeteldonkse klederdracht.
De boerenkiel. Met toeters en bellen!
Voor alle duidelijkheid zetten we de typische onderdelen en elementen van de Oeteldonkse klederdracht nog eens op een rij:
- De donkerblauwe boerenkiel.
- De rode boerenzakdoek. Deze wordt met de knoop naar voren en de punt naar achteren om de nek gedragen. In plaats van een knoop of dasschuif wordt de boerenzakdoek van oudsher ook wel bij elkaar gehouden door een eenvoudig luciferdoosje.
- Witte wanten die verbonden zijn door een touwtje.
De wanten worden met het touwtje om de nek gedragen en hangen op broekzakhoogte voor de kiel. - De zwarte boerenpet.
- Rood-wit-gele gebreide das (handgebreid en niet machinaal geproduceerd is een pré!).
De laatste jaren verschuift de trend naar het boerenjasje dat op dezelfde manier versierd wordt als de kiel.
Een klein beetje geschiedenis over de kleding van Oeteldonk!
Er zijn meerdere verklaringen voor de kiel, de wanten en de boerenzakdoek: de kiel was de boerendracht van de boeren uit de Meierij, de Langstraat en de Bommelerwaard (streken rondom Oeteldonk). De boeren kwamen vanuit deze streken hun spullen op de Bossche markt verkopen en droegen dan een kiel. Bosschenaren zagen dat en dreven daar de spot mee met carnaval.
De wanten komen van oudsher van de zogenaamde Luikerwaalse glasblazers (mensen uit België), die rond 1882 in Den Bosch aan het werk waren. Zij werkten in de Hinthamerstraat in een glasblazerij en konden met behulp van die wanten het pas gevormde hete glas van de glasplaat halen. De wanten waren zo hittebestendig dat de handen niet verbrandden. Net zoals de kiel die hittebestendig was!
De rode zakdoek werd gebruikt voor verkoudheid, maar ook om het hoofd te drogen bij zweet of regen. Het dragen om de nek was dan handig om snel het hoofd te kunnen deppen.
Maar …..hoe mooi dit verhaal ook is en wat de achterliggende geschiedenis ook is, dat maakt niet uit.
Want wat wel zeker is, is dat we -als we de kiel of het jasje dragen- allemaal gelijk zijn. Niemand is meer dan de ander, niemand heeft meer te zeggen dan de ander. En… we zijn allemaal herkenbaar zonder masker! Deze symboliek van ons carnaval is het meest verbindend. Dat is heel belangrijk!
Natuurlijk hebben op bij dit thema leuke lesplannen en knutsels ontwikkeld. Gebruik onderstaande knoppen om naar de lesplannen met dit thema en enkele leuke knutsel-voorbeelden te gaan!
Wij wensen je veel plezier met deze les!
11 x carnaval in klas!
Oeteldonkse kleding
Leplannen Oeteldonkse Kleding
Op de site van het Oeteldonkse Scholenproject vind je over verschillende thema’s lesplannen die we hebben ontwikkeld aan de hand van de, door het Nederlands ministerie van Onderwijs, vastgestelde streefdoelen voor het basisonderwijs. Volg onderstaande knoppen naar de lesplannen geschikt voor jouw groep.
11 x carnaval in klas!
Oeteldonkse kleding
Knutselideeën
Knutselidee 1: De Knillis Trekpop
Knillis is het voorbeeld als het gaat om de traditionele Oeteldonkse Kledij. De blauwe boerenkiel boordevol emblemen, de rode boerenzakdoek, de witte wanten, de boerenpet en de handgebreide rood-wit-gele das. Daarom hebben wij gekozen om de Knillis Trekpop onder de aandacht te brengen. Wij hebben de trekpop in drie varianten uitgewerkt. Eentje voor de onderbouw, de middenbouw en de bovenbouw.
Veel knutselplezier!
Knutselidee 2: Ontwerp je eigen embleem
De Oeteldonksche Club van 1882 geeft jaarlijks voor carnaval een embleem uit, die dan op de kiel of op je jasje genaaid kan worden.
Aanvankelijk was het onderwerp van het embleem een speciale gebeurtenis of jubilieum, sinds 1995 (met een éénmalige onderbeking in 1996) wordt het motto van dat jaar op het embleem afgebeeld.
Het eerste embleem zag in 1962 het levenslicht. Het was een idee van de SOK, Stichting Optocht Karnaval, die in die periode verantwoordelijke was voor de organisatie van de Grote Optocht. Dat eerste schildje was een uitgave met daarop het wapen van Oeteldonk.
Sinds 1995 kent Oeteldonk ieder jaar een motto. Een motto is een korte bondige tekst die een uitdrukking geeft aan de Oeteldonkse carnaval, het Oeteldonks gevoel en die het verlangen naar en de creativiteit binnen Oeteldonk doet opborrelen.
Hoe leuk is het om met de klas ook emblemen te ontwerpen voor op een kiel of jasje. Dit kan een persoonlijk embleem zijn, maar bijvoorbeeld ook een ontwerpwedstrijd voor het embleem van de klas of de school.
Je kan deze knutsel ook gebruiken bij de napraat over carnaval. Dan is namelijk het nieuwe motto bekend en dan kunnen jullie een mooi ontwerp indienen voor volgend jaar carnaval!
Meer informatie over het indienen van het embleem of een overzicht van alle emblemen? Gebruik deze link!
Veel knutselplezier!
